“Current \ Dòng Hiện Thời” là triển lãm sắp đặt đa chất liệu của Zac Buehner, hợp tác cùng Hoa Ta Gallery, đang diễn ra tại Vin Gallery. Tại đây, anh kể công chúng nghe về hành trình nghệ thuật của mình tại Việt Nam và cách căn tính của văn hóa Việt thay đổi tiếp cận của người nghệ sĩ trong thực hành nghệ thuật.

Những phản tư về đổi thay là ý niệm chính trong triển lãm cá nhân số hai ở Việt Nam của Zac. Sinh trưởng tại New York, anh chọn Việt Nam ở nửa vòng kia của Trái Đất làm nơi bắt đầu của một chi lưu, và nhánh sông đó giờ đây là nơi mà văn hóa giao thoa, chúng bồi đắp một tâm hồn tự do không ngần ngại phá cách trên những gì được gọi là truyền thống, và cũng cho phép truyền thống làm điểm tựa cho đương đại. Lấy cảm hứng từ những triết lý Phật giáo và các quan sát cá nhân trong thời gian sống và thực hành nghệ thuật ở Sài Gòn, anh tái hiện không gian của chính căn xưởng mình hằng ngày làm việc, mời người xem bước vào một trải nghiệm tương tác đa chiều.

Giữa bối cảnh xã hội hiện đại liên tục có những biến chuyển và sức mạnh của truyền thông lại càng khiến những dòng dịch chuyển đó diễn ra gay gắt hơn, “Dòng Hiện Thời” đặt ra một giải pháp: hãy chấp nhận và để những phép thử dẫn lối. Con người hiện đại sẽ luôn phải đấu tranh để quyết định nên tiêu thụ thông tin gì, và thường chúng ta sẽ có xu hướng gạt bỏ những khái niệm mới mẻ, nhưng thích nghi với chúng mới là cách để cá nhân tìm thấy Chánh niệm.

Những biểu trưng về hình khối, đặc biệt là vòng tròn được thể hiện trong hầu hết các tác phẩm tại triển lãm. Vòng tròn là hiện thân của sự kết nối, của vũ trụ vô tận trong rất nhiều nền văn hóa, Zac dùng nó như một ẩn dụ về sự kết nối linh thiêng trong tâm thức của anh, là cách thức anh thiền định và phá bỏ những giới hạn về bản ngã. Là một triển lãm đa chất liệu, Zac tiếp tục với những gì đã định hình con người nghệ sĩ của mình như kim loại hay phương pháp cắt giấy, vừa thử nghiệm những danh tính mới với ảnh chụp và màu sắc. Để rồi người nghệ sĩ nhận ra, một khi ánh đèn được bật sáng, khi mà bóng đổ được diễn giải, tác phẩm mới được hoàn thành. Những khối hình trừu tượng giờ đây là một chiếc mặt nạ, chỉ khi chúng được lồng ghép với những bức ảnh cá nhân, lớp ngụy trang đó mới mang dáng hình của một khuôn mặt đầy đủ cảm xúc. Và tính cảm là bản chất của đương đại.

Zac Buehner, “Mind”, in giclee cắt tay – khung kim loại

Một “khung cửa sổ” ở góc là dụng ý sắp đặt của tác giả. Người xem ngay khi bước qua cánh cửa của không gian triển lãm, tầm mắt của họ sẽ hướng về tác phẩm khổ lớn “A Reflection On Perspectives”. Trên tấm canvas là những điểm tô về khung cảnh thành phố mà phản chiếu từ bảng đèn neon của một nhà hàng gần đó lại hoàn hảo nằm ở trục giữa. Mọi thứ dù là xuất phát từ điểm nhìn nào, rồi cũng sẽ gặp nhau và tạo thành thế cân bằng, nơi mục đích tận cùng của cuộc sống tỏ hiện.

Zac Buehner, “A Reflection On Perspectives”, đa chất liệu

Nhưng cân bằng không phải là sẽ luôn diễn ra, guồng quay của đời sống là minh chứng rõ nhất. Trắng và đen, tốt và xấu, đàn ông và phụ nữ, liệu thế giới vẫn chuyển động quanh những thái cực này. Câu trả lời được người nghệ sĩ đưa ra trong tác phẩm “Spectrum” – một bàn cờ cầu vồng, tạo hình từ chất liệu kim loại và phương pháp cắt laser thủ công, kết hợp cùng hiệu ứng ánh sáng và nước. Như một người chơi cờ trong tâm thế hào hứng với những nước đi không thể đoán trước của đối thủ, Zac Buehner xem đây như một tiết mục thử nghiệm phản ứng từ các khán giả của mình, mà anh gọi đó là những tương tác cần thiết để làm nghệ thuật không là một hành vi ích kỷ. Thế giới không là nhị nguyên, và mỗi người đều có thể tự mình trả lời những chất vấn đó trong không gian gợi mở đối thoại mà người nghệ sĩ này xây dựng.

Zac Buehner, “Spectrum”, kim loại – cắt laser thủ công

Từng là một thợ rèn, các tác phẩm của Zac trước khi đến Việt Nam mang một cảm xúc hoàn toàn khác – đen trắng và thô ráp hơn. Nhưng Việt Nam đã thay đổi anh, giờ đây anh sử dụng những tông màu nổi bật, biết cách chơi với chất liệu và màu sắc cũng như không ngần ngại thể hiện tính cá nhân trong từng tác phẩm. Văn hóa bản địa và tôn giáo đã trở thành nguồn cảm hứng, và thậm chí là kim chỉ nam trên hành trình chữa lành và định cư ở xứ người của anh. Tiếp xúc và thực hành những triết lý Phật giáo – một trong những cái nôi của văn minh phương Đông, là cách anh vượt qua những mất mát to lớn về tinh thần và xoa dịu những sang chấn nguyên gốc đã ở đó từ những ngày tấm bé. “Say Om” là tác phẩm điêu khắc tự họa chân dung mà Zac biến tấu những yếu tố đặc trưng trong đời sống hiện đại của người Việt, như xe ôm công nghệ và Quan Âm – biểu tượng tín ngưỡng quen thuộc của dân địa phương, rồi đồng điệu chúng với con người mình để một lần nữa nhắc nhở bản thân về lý do anh sáng tác, và rộng hơn cả là lý do anh đang sống. “Hiện tại ở giữa hư vô và hư vô, nhưng nó không đứng yên mà chuyển động như một dòng chảy từ quá khứ đến tương lai.” – Zac Buehner.

Zac Buehner, “Say Om”, điêu khắc

Zac Buehner, “Gordon The Good”, acrylic trên tấm MDF – khung kim loại

Sài Gòn đang bước vào những ngày đầu mùa mưa. Trùng hợp, triển lãm cũng diễn ra trong khoảng thời gian này. Những hình dung Zac mượn để tri ân thành phố mà anh đang sống, đang yêu cũng là mưa, nước và chuồn chuồn. Chúng cũng là những hiện thân của tự nhiên luôn dịch chuyển, những báo hiệu về một điều gì đó sắp đến, như chuồn chuồn bay thấp trong dân gian là tín hiệu trời sắp đổ mưa, và mưa khi trút xuống muôn loài, chúng sẽ gột rửa những tàn tích xưa cũ, tái sinh những lớp vỏ mới cho vạn vật. Sài Gòn cũng canh tân tâm hồn anh như thế.

Một phần không gian triển lãm “Dòng Hiện Thời”

Zac Buehner, “Không bắt chuồn chuồn” – một phần của tác phẩm “Memories And The Wading Series”

“Dòng Hiện Thời” là một thực hành nghệ thuật mang tính thử nghiệm cao, nhưng đây không phải là một đúc kết. Những chiêm nghiệm được rút ra từ quá trình này sẽ tiếp tục được Zac nuôi dưỡng và phát triển cho các thử nghiệm mới hơn. Vì dòng chảy của văn hóa và nghệ thuật sẽ không bao giờ ngừng lại, nhiệm vụ của người nghệ sĩ là luôn chủ động lèo lái con thuyền của mình tới bến bờ mà anh ta khao khát, nơi con sóng ngọn gió cũng không thể làm lung lay tư duy của người làm sáng tạo.

Triển lãm còn diễn ra đến ngày 25/05/2025, tại không gian của Vin Gallery (địa chỉ: 35/8 Nguyễn Văn Đậu, Bình Thạnh, TP.HCM). Mời công chúng quan tâm tiếp tục đến tham quan và trải nghiệm.

Thực hiện: Minh Hiền