Nhân kỷ niệm 205 năm ngày mất của đại thi hào Nguyễn Du, Nhà sách Hải An và Stylizestate mở chuỗi sự kiện, gồm buổi trưng bày, hội thảo, trình diễn… thuộc khuôn khổ triển lãm “Thanh Kiều”. Ban tổ chức mời gọi quý khán giả tương tác và trải nghiệm, từ đó khơi gợi những góc nhìn đa chiều từ Truyện Kiều trong một sự chuyển biến từ văn hóa – nghệ thuật kim cổ cho tới đương đại. Qua những tác phẩm nghệ thuật và những hình thức phái sinh từ “Truyện Kiều”, chúng tôi mong rằng “Thanh Kiều” có thể là một lăng kính dẫn dắt người xem có thêm ánh nhìn rất riêng về “Kiều” – nhân vật vẹn toàn nhưng lắm truân chuyên trong chiều dài lịch sử phong nhiêu của văn hóa nghệ thuật Việt Nam.
Phái sinh từ tiểu thuyết “Kim Vân Kiều Truyện” của Thanh Tâm Tài Nhân, Nguyễn Du không giản đơn là diễn dịch cốt truyện từ ngôn ngữ Hán sang Nôm, mà Truyện Kiều chính là tác phẩm được đúc kết từ sự sáng tạo tài hoa của ông khi thay đổi thể loại, từ văn xuôi sang hình thức văn chương đặc trưng Việt Nam, như thể thơ lục bát, truyện thơ Nôm, cùng với các biểu tượng văn hoá truyền thống, các lối nói và phương ngữ địa phương… Từ cốt truyện với mô-típ quen thuộc là gặp gỡ – ly tán – hội ngộ, nhưng bằng cách cải biên thể loại, lồng ghép nhiều phương thức sáng tác có yếu tố tự sự, tính kịch tính, lớp lang, hồi đoạn… và nội dung đi sâu tỏ tường những số phận đời long đong trong dòng chảy xã hội xưa, Truyện Kiều của Nguyễn Du luôn là một nỗi thổn thức, nỗi đau đứt ruột rất riêng của người Việt.
Chính sự hài hòa đến mức khó phân định ranh giới của các phương thức sáng tác là cái nền để Truyện Kiều có thể dung hợp và thuận hòa với nhiều loại hình nghệ thuật trong văn hóa Việt. Từ đây, vô vàn những hiệu ứng thẩm mỹ độc đáo càng điểm thêm nét sinh động cho nàng Kiều. Từ những câu chữ trên trang giấy đến câu hát, điệu hình… văn học được phái sinh với đa dạng thể loại nghệ thuật thị giác khác nhau đặc biệt trong sân khấu nhạc – kịch, người xem được cung cấp đa dạng phương cách trải nghiệm, niềm thương cảm cũng thêm phần sâu sắc và chân thực. Cùng một cách thức nhưng với lăng kính của thời đại mới, triển lãm “Thanh Kiều” như một lời dẫn nhập cho khán giả đương đại tiếp cận văn hóa Việt Nam một cách sáng tạo và mới mẻ hơn.
Bên cạnh việc tôn vinh và giới thiệu những hình thức phái sinh từ Truyện Kiều, triển lãm còn là một sự tiếp nối cho tư tưởng đối thoại của Nguyễn Du về Nho giáo và quyền lực trong thời kỳ phong kiến. Sự suy ngẫm và thấu cảm với những thân phận hồng nhan bạc phận phải chịu đựng quy luật tài mệnh tương đố của Nguyễn Du đã hình thành nên nhiều hình tượng đi sâu vào tâm thức người Việt, những số kiếp long đong trở thành chất liệu để kể về tính cách, những khuôn mẫu áp đặt và kìm nén con người tồn tại xuyên suốt từ xa xưa đến thời hiện đại. Từ đó, triển lãm cũng khơi lên một trăn trở: “Vì sao sau hơn 200 năm, người ta vẫn nhắc về Truyện Kiều và tôn vinh những giá trị mà tác phẩm mang lại trong khung xã hội đương thời?”.
Triển lãm chọn tâm điểm là Kiều nhưng lại không trực diện minh họa về nhân vật mà tập trung trực quan hóa bằng hình ảnh những tồn tại xung quanh Kiều: biểu tượng của Việt Nam thời trung – cận đại và hình ảnh người đàn ông. Để rồi từ đó ẩn ý về hình bóng của nhóm đối tượng bị ảnh hưởng bởi tư tưởng Nho giáo trong chế độ phong kiến và thông qua đó gợi nhắc về sự ảnh hưởng chưa bao giờ dừng này.
Triển lãm “Thanh Kiều” giới thiệu tác phẩm của hai nghệ sĩ trẻ: họa sĩ Nguyễn Đức Tín và điêu khắc gia Đinh Duy Tôn. Trong một sự đối chọi lẫn nhau về tính biểu hiện của tác phẩm, triển lãm phân định rạch ròi hai hình ảnh ẩn dụ nhằm nhấn mạnh tính tương phản và tương quan của các tác phẩm.
Nguyễn Đức Tín mang đến loạt tranh lấy cảm hứng từ họa tiết, tạo hình thời Nguyễn, tái hiện không gian lịch sử gắn liền với sự ra đời của Truyện Kiều. Bằng việc sử dụng lại những yếu tố trên, các tác phẩm của Nguyễn Đức Tín gợi ý một góc nhìn về lưu trữ lịch sử: các hoạ tiết, chất liệu… trong văn hoá Việt Nam sở hữu những đặc tính có phần “nam tính hoá”, một đứt gãy với tâm thức mẫu hệ của chính người Việt. Điều này đặt ra sự chất vấn: vì sao nam tính lại có sức ảnh hưởng, thậm chí chi phối đến cách cộng đồng khắc hoạ và truyền khẩu về người nữ như Thúy Kiều? Lịch sử chọn nói về đàn ông, cho đàn ông quyền được nhìn về kẻ khác, song chính đàn ông cũng chịu chi phối, kìm kẹp bởi những quy luật vô dạng, các tư tưởng mà họ đã theo đuổi và phục tùng.
Điêu khắc gia Đinh Duy Tôn lại chọn giới thiệu các tác phẩm điêu khắc trừu tượng, sử dụng những hình thái trong Kiều như một ẩn dụ về số phận con người trước những quy luật khắc nghiệt của cuộc đời. Sự trừu tượng trong tác phẩm của Duy Tôn là sự kiếm tìm vị trí xác định cho các thân phận vô định, trôi dạt trong dòng chảy cuộc sống: lằn ranh của thời thế, các khuôn mẫu giới, xung đột giữa xã hội và cá nhân, giá trị truyền thống và tân thời. Tất cả, gợi lên hình dung nào cho diện mạo người nắm quyền những nhóm người này cả trong xuyên suốt lịch sử đến hiện tại, và khi đối diện với họ, mối liên kết nào đã hình thành với bản thân chúng ta? Triển lãm đặt ra câu hỏi về căn tính, bản ngã và hành trình kiếm tìm hạnh phúc của những người nằm khuất trong những ngõ lịch sử, trong đời sống văn hoá Việt và cả sâu bên trong mỗi con người.
Bên cạnh các tác phẩm nghệ thuật, triển lãm còn mang đến:
– Phim tài liệu “Kim Cổ Kiều Thanh” – khám phá lịch sử sân khấu Việt Nam thông qua những tác phẩm chuyển thể hoặc lấy cảm hứng từ Truyện Kiều
– Không gian trải nghiệm bói Kiều và tập Kiều – thực hành dân gian dựa trên thơ của Nguyễn Du
– Trưng bày và trải nghiệm nhạc cụ – giới thiệu nét văn hóa Việt Nam thông qua cổ cầm
Triển lãm “Thanh Kiều” không chỉ tôn vinh giá trị di sản của Truyện Kiều mà còn mở ra những khả thể mới cho việc tiếp nhận và sáng tác phái sinh trong nghệ thuật đương đại.
• Ngày khai mạc triển lãm: 18:00 – 3/3/2025 (chỉ dành cho khách mời của BTC)
• Thời gian diễn ra triển lãm: 04/03/2025 – 30/04/2025
• Giờ mở cửa: 7:30 – 22:00 (hằng ngày)
• Địa điểm Triển lãm: Nhà sách Hải An, 2B Nguyễn Thị Minh Khai, Đa Kao, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
• Vào cửa: Miễn phí
• Đơn vị đồng sản xuất: Nhà sách Hải An và Stylizestate
• Đơn vị đồng hành: Trúc Mai Music House, Nam Kỳ Du Ký, Đờn Ca Đó Đây, Nhà hàng Nàng Gánh
• Nghệ sĩ tham gia: Nguyễn Đức Tín và Đinh Duy Tôn
• Đạo diễn nghệ thuật: Trịnh Cao Hòa Thanh
• Cố vấn văn hóa: Trần Duy Bảo Khang
• Đồng tổ chức hội thảo: Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
• Đối tác truyền thông: Goutrends, Tim Creative Space
• Quản lý truyền thông: Mai Chung Min
• Quản lý đối ngoại: Phạm Thị Phương Linh
• Giám đốc sản xuất: Saya Yến Nguyễn
• Chỉ đạo sản xuất: Eo Medium Collective
• Chỉ đạo thiết kế và minh họa: Nana Nguyễn
• Đội ngũ thiết kế: Ampersand Design Creative
Nguyễn Đức Tín tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật TP.HCM, là một nghệ sĩ với nền tảng trong thiết kế đồ họa và hội hoạ. Sau nhiều năm làm việc trong lĩnh vực thiết kế, anh quyết định trở lại với nghệ thuật chuyên nghiệp vào năm 2022 để theo đuổi đam mê sáng tạo từ những trải nghiệm cá nhân.
Tác phẩm của anh phản ánh suy tư nội tâm về thân phận con người, được nuôi dưỡng từ quan sát và sự thấu cảm với những câu chuyện xung quanh. Nghệ thuật với anh là hành trình khám phá sự thật tiềm ẩn, nơi mỗi bức tranh trở thành tấm gương phản chiếu suy tư cá nhân và mời gọi người xem cùng chiêm nghiệm.
Anh đặc biệt quan tâm đến sự giao thoa giữa hiện thực và bí ẩn, thể hiện qua những tác phẩm trên vải màn nhiều lớp, tạo hiệu ứng thị giác và chiều sâu ý nghĩa. Triển lãm cá nhân đầu tiên “Mừng Trời Chiếu Đất” (2024) đánh dấu bước ngoặt quan trọng. Trước đó, năm 2022, anh tham gia triển lãm “2T” cùng nghệ sĩ Phạm Văn Thắng, khẳng định sự trở lại với nghệ thuật.
Đinh Duy Tôn là một nghệ sĩ điêu khắc đến từ Đăk Lăk học chuyên ngành Điêu khắc tại Đại học Mỹ Thuật TP.HCM. Anh đang theo đuổi phong cách tối giản bằng những chất liệu chính là sắt, inox, đồng và gỗ. Chủ đề sáng tác của anh có thể đến từ mọi thứ trong cuộc sống, những gì xoay quanh mình, công việc đang làm, hay chỉ là những con người bước ngang qua rồi biến mất. Điêu khắc với anh là cuộc đối thoại với chính mình để tháo gỡ nỗi khắc khoải trong tâm tư và những suy nghĩ ào ạt ùa về khi đêm buông. Trong một khoảnh khắc nào đó, mọi thứ được trí nhớ anh ghi lại và lưu giữ bằng những hình khối. Những tác phẩm của anh chính là những cảm nhận của anh về cuộc sống.
Từ lúc còn là sinh viên, Đinh Duy Tôn đã tham gia rất nhiều triển lãm điêu khắc trong nước giai đoạn từ năm 2018 đến nay như Triển lãm Điêu khắc truyền thống, Triển lãm Biennale Mỹ thuật trẻ, Triển lãm Điêu khắc Sài Gòn – Hà Nội…
• NHÀ SÁCH HẢI AN (gọi tắt là HẢI AN)
Tọa lạc tại trung tâm Quận 1, Nhà sách Hải An là đơn vị có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ không gian văn hoá – kinh doanh sách và văn phòng phẩm tại Thành phố Hồ Chí Minh. Không chỉ mang đến những chương trình triển lãm nghệ thuật độc đáo, Hải An Gallery còn là nơi lan tỏa các thông điệp, câu chuyện truyền cảm hứng tích cực đến với cộng đồng.
• STYLIZESTATE
Stylizestate là đơn vị tư vấn phát triển chiến lược nghệ thuật cho doanh nghiệp và cá nhân với tiêu chuẩn cao trong việc cung cấp hướng dẫn nghệ thuật sáng tạo và quản lý dự án.
Thông tin các sự kiện trong triển lãm “Thanh Kiều”:
Triển lãm Thanh Kiều đã chính thức mở cửa từ ngày 04/03/2025, mang đến một không gian văn hóa – nghệ thuật đặc sắc và đầy cảm hứng. Để cuộc khám phá những khả thể phái sinh từ Truyện Kiều thêm phần thú vị, mời bạn cùng tham gia thử thách check-in và nhận quà từ Nhà sách Hải An!
Thời gian tham gia:
– Tuần 1: 06/03 – 12/03/2025 (Công bố kết quả: 13/03)
– Tuần 2: 13/03 – 19/03/2025 (Công bố kết quả: 20/03)
– Tuần 3: 20/03 – 26/03/2025 (Công bố kết quả: 27/03)
– Tuần 4: 27/03 – 02/04/2025 (Công bố kết quả: 03/04)
Thể lệ:
(1) Ghé thăm triển lãm Thanh Kiều và chụp ảnh check-in.
(2) Đăng ảnh (và mô tả/cảm nhận bất kỳ) lên Facebook cá nhân ở chế độ công khai, kèm hashtag: #ThanhKieuExhibition#HaiAnBookstore
Giải thưởng: Mỗi tuần, 03 bạn may mắn ngẫu nhiên thực hiện đầy đủ các bước sẽ nhận 01 voucher Nhà sách Hải An trị giá 200.000đ.
Lưu ý:
– Người tham gia có thể check-in nhiều lần nhưng chỉ nhận thưởng 01 lần trong suốt chương trình.
– BTC có quyền sử dụng hình ảnh của người tham gia cho mục đích truyền thông.
– Voucher áp dụng cho tất cả sản phẩm/dịch vụ tại Nhà sách Hải An, chỉ được sử dụng 1 lần, không có giá trị quy đổi thành tiền mặt và không trả lại tiền thừa nếu giá trị voucher lớn hơn giá trị đơn hàng.
– Chương trình có thể kết thúc sớm hơn dự kiến khi không đủ số lượng người tham gia/tuần.
– Trong trường hợp xảy ra tranh chấp về quyền lợi, quyết định của “Thanh Kiều” là quyết định cuối cùng.
– Bằng việc tham gia thử thách, người chơi đã chấp nhận toàn bộ thể lệ chương trình.
– BTC có quyền sử dụng hình ảnh của khách tham quan cho mục đích truyền thông
Các sự kiện sẽ được cập nhật trên trang facebook Thanh Kiều Art-Culture Exhibition.