Copyright © 2025 ArtRepublik Vietnam. All Rights Reserved. Website Developed by Tony Toàn
Họa sỹ Bùi Tiến Tuấn
Nếu nhìn qua, các tác phẩm lụa của Bùi Tiến Tuấn có thể khiến người ta dễ liên tưởng đến những gì thân quen, dịu dàng, và hoài niệm trong nghệ thuật Á Đông: vẻ đẹp mong manh của người phụ nữ, đường nét thanh thoát, và bảng màu nhã nhặn. Khi chiêm ngưỡng tranh lụa của Bùi Tiến Tuấn, ta không thể không liên tưởng đến những tác phẩm của các bậc thầy ukiyo-e như Kitagawa Utamaro hay Utagawa Kuniyoshi. Đường nét uyển chuyển, những dáng hình phụ nữ thanh thoát, cổ dài, và gương mặt thoáng chút trầm tư, mang một vẻ đẹp cách điệu rất quen thuộc, với tinh thần của “mỹ nhân họa”(bijin-ga) Nhật Bản.
Thế nhưng, khi ta nhìn kỹ hơn, như một lớp sương mỏng được vén lên, tranh của anh mở ra một hiện thực mới, sắc sảo, và đầy sức gợi. Tạp chí The New Yorker từng gọi những nghệ sỹ biết “thổi hơi thở mới vào chất liệu cũ” là những kẻ thách thức lịch sử. Bùi Tiến Tuấn là một kẻ thách thức như vậy. Lụa – một chất liệu gắn liền với sự mềm mại, tinh tế – đã được anh biến hóa thành phương tiện để khắc họa cái đẹp của sự đương đại. Sự mềm mại của lụa không còn là điểm yếu, mà nó đã trở thành sức mạnh. Nét vẽ của Bùi Tiến Tuấn sắc bén nhưng không thô cứng; nó lướt đi trên lụa như ngọn gió nhẹ, với những đường nét uyển chuyển, gợi cho ta nhớ đến Gustav Klimt và trường phái Art Nouveau, tạo nên sự hài hòa tuyệt vời giữa kỹ thuật và cảm xúc.
Có một đô thị ẩn giấu trong tranh của Bùi Tiến Tuấn, một đô thị mà ta không nhìn thấy nhà cửa hay ánh đèn, nhưng lại cảm nhận được nhịp sống của nó qua từng nhân vật. Phụ nữ trong tranh của anh là hiện thân của đô thị ấy: họ vừa đẹp đẽ, quyến rũ, lại vừa mang một chút gì đó xa cách và mơ hồ. Không còn là những dáng hình e ấp, khép nép, phụ nữ trong tranh anh xuất hiện với sự tự tin, những ánh nhìn xa xăm nhưng đầy kiểm soát, và rất nhiều tư thế gợi cảm nhưng không dung tục. Họ tô son, họ kẻ lại mi mắt, họ chìm trong những khoảnh khắc rất riêng tư nhưng lại cho người xem một cảm giác như họ đang đứng ngoài khung cửa sổ, dõi theo một bí mật nào đó.
Cái tài tình của Bùi Tiến Tuấn nằm ở việc anh không “gói gọn” người phụ nữ trong bất kỳ một định nghĩa nào. Họ vừa hiện thực, vừa siêu thực. Có lúc họ như bước ra từ một giấc mơ, lúc khác lại mang dáng dấp của những người bạn gái, người vợ, người tình, thậm chí là những cô gái trong quán bar mà ta đã từng gặp đâu đó. Anh tôn vinh vẻ đẹp của họ, nhưng cũng để lại khoảng trống đủ lớn để người xem tự lấp đầy những suy tưởng của mình. Nhưng không thể không nhận thấy một sự phản kháng âm thầm của những gương mặt phụ nữ ấy, những “gái hư” của thời hiện đại trong tất cả cái vẻ xa cách và thách thức của họ.
Khác với ukiyo-e của Nhật Bản thường nổi bật bởi các màu sắc tươi sáng và tương phản mạnh mẽ, tranh lụa của Bùi Tiến Tuấn lại thiên về sự dịu nhẹ. Màu sắc của anh như hơi thở thoảng qua: nền đen huyền bí làm nổi bật đôi bàn tay mảnh khảnh và gương mặt phảng phất nét trầm tư của nhân vật. Việc sử dụng tông màu nhẹ nhàng và những chuyển sắc tinh tế đã tạo nên bầu không khí mộng mơ trong các tác phẩm của anh.
Những sắc thái mềm mại, hòa quyện nhịp nhàng trên nền lụa, không chỉ tôn lên vẻ đẹp thoát tục của chất liệu mà còn gợi lên chiều sâu cảm xúc. Bảng màu này mời gọi người xem bước vào một không gian tĩnh lặng, đầy chất thi vị và suy tư. Nhưng có nhiều lúc, bảng màu trong tranh của Bùi Tiến Tuấn cũng là một cuộc chơi đầy toan tính: màu đen bí ẩn làm nền cho làn da trắng mờ ảo của nhân vật, đôi khi chỉ cần một vệt đỏ – một ngón tay, một cánh môi, một nét son – đã đủ để khơi gợi cả một câu chuyện.
Bùi Tiến Tuấn cũng sử dụng không gian âm một cách hiệu quả, điều thường thấy trong tranh Nhật Bản. Nhưng thay vì tạo ra những khoảng trống tĩnh lặng của thiên nhiên như trong các bức họa truyền thống, anh tạo ra khoảng không suy tư xung quanh người phụ nữ – nơi mà người xem có thể tự do tưởng tượng và kết nối cảm xúc với nhân vật.
Tranh của Bùi Tiến Tuấn có thể dễ dàng được treo trong những phòng trưng bày ở Paris hay New York mà không hề lạc lõng. Bởi lẽ, dù chất liệu và nguồn cảm hứng mang đậm bản sắc Việt Nam, anh vẫn kết nối được với những giá trị thẩm mỹ toàn cầu. Những nhân vật của anh không chỉ là phụ nữ Việt Nam – họ là người phụ nữ của thời đại này: bí ẩn, độc lập, và luôn mang trong mình một câu chuyện chưa kể.
Bùi Tiến Tuấn là một nghệ sỹ đáng để chúng ta chú ý, không chỉ vì cách anh làm mới tranh lụa Việt Nam mà còn vì cái nhìn sắc sảo và đầy nhân văn của anh về con người. Trong thế giới nghệ thuật đang ngày càng bị chi phối bởi tốc độ và sự hào nhoáng, tranh của anh như một lời nhắc nhở: cái đẹp đôi khi nằm trong những điều tinh tế, nhẹ nhàng nhưng khó nắm bắt.
Ở đâu đó trong một căn phòng yên tĩnh, người ta sẽ thấy mình đứng lặng trước tranh của anh – để chiêm ngưỡng, để suy tư, và để thấy một phần nào đó của chính mình trong những nhân vật ấy.
Bài viết: Nguyễn Thanh Sơn
___
Dưới đây là thư mời từ họa sỹ Bùi Tiến Tuấn
Thân gửi các nhà sưu tập, bạn hữu và công chúng yêu nghệ thuật.
Kể từ triển lãm cá nhân gần nhất vào năm 2021, sau khi thế giới đi qua trận đại dịch COVID-19, từ góc độ cá nhân, với tư cách là một nghệ sỹ, tôi thấy mình như sống chậm lại hơn với những chiêm nghiệm về đời sống, đặc biệt là cuộc sống thị thành sôi động đương thời. Trong sự chiêm nghiệm ấy, trong tôi luôn có hồi tưởng về ký ức với những sáng tác suốt thập niên 1990 và những năm đầu thiên niên kỷ. Những hình ảnh hồi tưởng ấy không ngừng đan xen với những thước phim về đô thị phồn hoa không ngừng lột xác đang diễn ra trong tâm tưởng tôi. Tôi dùng ngôn ngữ nghệ thuật để biểu lộ cái thế giới đang căng đầy trong tâm hồn mình.
Chính vì vậy, sau 4 năm tôi mới quyết định trình làng solo lần thứ 12 với tên gọi BÙI TIẾN TUẤN – MỘT HÀNH TRÌNH. Hy vọng các nhà sưu tập, giới chuyên môn, các khán giả yêu nghệ thuật sẽ được thấy thêm nhiều khía cạnh khác của tôi: ngoài Tuấn của “tân mỹ nhân” trên lụa, mọi người sẽ thấy Tuấn của thời kỳ hậu sinh viên với sự trăn trở về hiện thực thị thành cùng những “hình nhân đường phố”, Tuấn nhuộm thắm và lật trở suy tư trên chất liệu giấy dó, Tuấn vừa trắc ẩn vừa phiêu bồng nơi “hội chợ phù hoa” với những bức tranh acrylic khổ lớn… Nghĩa là công chúng sẽ được nhìn thấy một bức tranh rộng lớn hơn, nhiều mảng ghép hơn, toàn cảnh hơn về hành trình sáng tạo của Tuấn.
Hẹn gặp mọi người lúc 9:00, sáng ngày 22/02/2025.
Địa chỉ khai mạc: Sann – The house of Art
Nhà trưng bày triển lãm thành phố, 92 Lê Thánh Tôn, P. Bến Nghé, quận 1, TP.HCM
(TRIỂN LÃM DIỄN RA SONG SONG Ở HAI ĐỊA ĐIỂM, THÔNG TIN TẠI THƯ MỜI)
